„Mehmed-paša Sokolović nije bio samo graditelj, vojskovođa i moćnik, već je i čovjek koji je obezbijedio opstanak Pećke patrijaršije“, istakao je Kusturica u obraćanju na skupu „Život Mehmed-paše Sokolovića“, održanog u Andrićevom institutu u Andrićgradu.
Direktor Andrićevog instituta Emir Kusturica rekao je na otvaranju skupa da je sve što je vezano za pojam Mehmed-paše Sokolovića uzvišeno, „jer je on dio našeg plemstva i koji je u vremenu kada smo gubili svoju državnost postao jedan od njihovih a nikada nije prestao da bude jedan od naših“.
Nakon Kusturičine uvodne riječi učesnicima skupa predavanje posvećeno životu Mehmed paše Sokolovića održao je magistar iz Turske Enes Demir, zaposlen u Generalnoj direkciji državnih arhiva Republike Turske i doktorant na Odsjeku za savremenu istoriju na Gazi univerzitetu u Ankari.
On je istakao da je Mehmed paša Sokolović ličnost koja je podjednako važna za tursku i srpsku istoriju i istakao da je, zahvaljujući njegovom geniju, Otomanska imperija postala supersila.
„U ime sultana, Mehmed-paša je rukovodio carstvom u sijenci, održavajući vlast i veliku snagu Osmanske imperije. Sa lakoćom je obavljao velike poslove“, kaže Demir.
Demir ističe da je Mehmed paša Sokolović svoje bogatstvo i imovinu usmjerio u brojne vakufe – zadužbine koje je podigao širom Osmanskog carstva. „Osim političkih i vojnih zasluga, Mehmed-paša je u Bosni najpoznatiji po mostu u Višegradu koji je projektovao glavni osmanlijski arhitekta Mimar Sinan“, istakao je Demir.
Učesnicima skupa obratio se i rukovodilac Odjeljenja za istoriju Andrićevog instituta Miroslav Perišić, koji je istakao da Mehmed-paša Sokolović ima trajno mjesto u istoriji, koje je neodvojivo od višegradske ćuprije, od ovog podneblja i to je ono po čemu on ostaje da traje.
„Most na Drini koji je istorija, most kao duhovnost, kao umetničko – graditeljsko delo i dostignuće, kao svedočanstvo vremena, ali i svedok vremena i epoha. Most koji je simbol, most kao nešto što humanizuje kulturu življenja, koji je humano delo čovekove ideje, njegove mašte i veštine njegovih ruku. Most koji je tema litarature“, rekao je Perišić.
U završnom dijelu skupa prisutima se obratio i doktor istorijskih nauka Miloš Ković, koji je u svom predavanju istakao značaj Mehmed-paše Sokolovića za obnovu Pećke patrijaršije 1557. godine.
