Pruga uskog kolosijeka Višegrad – Vardište predstavljala je dio nekada čuvene „Istočne pruge“ (njem. „Bosnische Ostbahn“ ili pruga „Sarajevo – Ostgrenze “, odnosno Sarajevo-istočna granica) koju je izgradila Austro-Ugarska u periodu od 1903. do 1906. godine, povezujući na taj način istočnu Bosnu sa Sarajevom i ostatkom Austro-Ugarske Monarhije. Sa cijenom od 75 miliona zlatnih kruna (450 hiljada zlatnih kruna po kilometru) to je bila jedna od najskupljih pruga u svijetu izgrađenih do tog doba. Kada se preračunaju svi troškovi gradnje pruge dolazi se do nevjerovatne cijene od 1 kilograma čistog zlata za metar pruge. Izgradnja ove pruge bila je motivisana isključivo strategijskim značajem, budući da se Višegrad tada nalazio na granici između Austro-Ugarske i Srbije.
Prva ćirina kompozicija prošla je kroz živopisnu dolinu rijeke Rzav 4. jula 1906. godine do Dobruna, a 1. avgusta iste godine otvoren je i dio pruge do Vardišta. Poslije završetka Prvog svjetskog rata pristupilo se gradnji nastavka ove pruge od Vardišta do Užica u Srbiji, a ova trasa svečano je otvorena 25. januara 1925. godine.
Od tada pruga je bila žila kucavica čitavog ovog kraja i bila važna željeznička veza između Bosne i Srbije punih 49 godina. Nažalost, 1974. godine pod izgovorom nerentabilnosti tadašnje vlasti odlučuju da ukinu ovu prugu na relaciji Užice – Višegrad, a 1978. godine ukida se i pruga od Višegrada do Sarajeva. Uklonjene su šine i pragovi, a sama trasa je prepuštena zaboravu.
Vardište, doček prvog voza Ćiro u Dobrunu
Nakon ukidanja pruge pruge uskog kolosijeka na relaciji Višegrad – Mokra Gora – Užice u dnevnom časopisu „Politika” iz Beograda 3. marta 1974. godine objavljen je tekst o ukidanju iste. Zanimljiv je podatak da je još tada u spomenutom tekstu dat prijedlog da se dio ove pruge pretvori u jedinstvenu turističku atrakciju koju će pohoditi turisti iz čitavog svijeta. Međutim, trebalo je da prođe tridesetak godina da bi se ova ideja počela ostvarivati.
Na inicijativu grupe mokrogoraca 2003. godine obnavlja se u turističke svrhe dio pruge na relaciji Mokra Gora – Vitasi, poznat kao „Šarganska osmica,“ a iste godine Željeznice Republike Srpske odlučuju da se pristupi i rekonstrukciji ove pruge od Mokre Gore do Višegrada.
U periodu od 2004. do 2006. godine završeno je postavljanje pruge od Vardišta do Dobruna, a do 2008. godine pruga je postavljena do tunela Glogova, na samo 1.7 km od željezničke stanice u Višegradu. Nakon toga radovi na obnovi pruge se privremeno obustavljaju, zbog neophodnih infrastrukturnih radova na samom ulazu u Višegrad.
U toku 2009. i 2010. godine Opština Višegrad finansira obimne infrastrukturne radove koji su bili preduslov za završetak rekonstrukcije pruge. Nakon toga tokom avgusta 2010. godine pristupilo postavljanju šina od tunela Glogova do stanične zgrade Višegrad u dužini od 1700 metara. Početkom 2010. godine Vlada Republike Srpske finansirala je otkup zgrade željezničke stanice u Višegradu, nakon čega je ona ponovo vraćena u vlasništvo Željeznica Republike Srpske.
Prva svečana ćirina kompozicija nakon obnove pruge stigla je iz Mokre Gore u Višegrad 28.8.2010. godine, u prisutvo mnogobrojnih zvanica, predstavnika medija i nekoliko hiljada građana Višegrada i okolnih opština.
Međutim, da bi došlo do aktiviranja redovnog saobraćaja za turiste potrebno je izvršiti dodatne infrastrukturne radove. U narednom periodu planirana je kompletna rekonstrukcija stanične zgrade, kao i uređenje staničnog platoa zajedno sa okretnicom, ložionicama, kao i ostalim neophodnim objektima. U toku marta 2011. završeno je postavljanje dodatnih kolosijeka na stanici u Višegradu, a pruga je dobila upotrebnu dozvolu.
Za sada su na raspolaganju samo vanredne specijal vožnje, odnosno zakup cijele kompozicije za turističke grupe
Za sve dodatne informacije i rezervacije posjetite prezentaciju Železnica Srbije ovdje.
